Tự tử thiêng liêng

Xã hội càng tiến bộ thì dường như người ta tự tìm đến cái chết ngày càng nhiều. Trong các nước công nghiệp phát triển người ta đang rất quan hại đến tỉ lệ tự tử ngày càng nhiều, đặc biệt là giới trẻ.

Theo ước tính Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện hằng năm có trên 1 triệu người chết vì tự tử. Riêng ở châu Âu, con số này lên tới trên 100.000, gấp rưỡi số người chết vì tai nạn giao thông. Cũng theo tổ chức này, số vụ tự sát tại Trung Quốc cũng tăng lên đáng ngại, 250.000 vụ/năm. Đáng ngại nhất, mỗi ngày lại có đến hơn 38 người Hàn Quốc tự kết liễu cuộc đời. Tại Nhật Bản, mỗi ngày có khoảng 100 người tìm đến cái chết. Riêng tại Việt nam thì cứ mỗi 28 giờ lại có một trường hợp tự tử.

Đứng trước vấn đề nghiêm trọng này, người ta đã cố gắng tìm hiểu nguyên nhân và đưa ra nhiều giải pháp nhằm hạn chế tình trạng tự tử.

Đó là sự tự tử về mặt thể lí. Còn một loại tự tử khác không kém phần nghiêm trọng, nhưng ít ai quan tâm và cùng không thể thống kê được, đó là tự tử về mặt tinh thần hay thiêng liêng.

Tử tử thiêng liêng là gì?

Con người mang hai chiều kích tự nhiên và siêu nhiên. Hay đời sống con người bao gồm đời sống tự nhiên và đời sống siêu nhiên. Đời sống tự nhiên là đời sống thể lí. Đời sống siêu nhiên bao gồm tầng “trên” và “sâu” của một con người như: đời sống tình cảm, đạo đức, tâm linh, lí tưởng, hoài bão,…

Khi ai đó tự ý chấm dứt đời sống tự nhiên hay thể lí của mình thì ta gọi đó là tự tử (về mặt thể lí).

Cũng vậy, khi ai đó tự ý chấm dứt đời sống thiêng liêng của mình thì cũng là tự tử (về mặt thiêng liêng) vậy. Có điều đôi khi người ta không ý thức mức độ nghiêm trọng của tình trạng này. Cũng có một chút khác biệt so với tự tử về mặt thể lí, tự tử thiêng liêng có thể sống lại nếu có điều kiện thuận lợi.

Một vài trường hợp điển hình về tự tử thiêng liêng mà chúng ta dễ dàng nhận ra là:

-     Có những người tự sát về phương diện tình cảm. Họ tự “đóng cửa lòng” trước mọi người. Họ vĩnh viễn không thể mở lòng yêu và xây dựng tình yêu với bất cứ ai. Mặc dù bên ngoài họ có thể vẫn là một người cởi mở dễ mến.

-     Có những người vì một lí do nào đó trở nên chán ghét Chúa và Giáo Hội. Họ quyết định không bao giờ đến nhà thờ nữa.

-     Có những người đứng trước những chuyện trái ý nghịch lòng, chọn con đường buông xuôi, an thân. Họ mất hẳn hoài bão và lí tưởng sống. Họ chọn con đường ngủ đông dài hạn hoặc mãi mãi.

-     Cũng có những người hoàn toàn chết về mặt trí thức. Họ không còn ham muốn học hỏi nghiên cứu học hỏi và chia sẻ bất cứ điều gì, mặc dầu họ vốn là một người trí thức.

Nguyên nhân

Cũng như việc tự tử về mặt thể lí, người ta cố gắng tìm hiểu nguyên nhân để có phương cách ngăn ngừa. Tự tử thiêng liêng cũng có những nguyên do của nó.

-     Nhiều khi người ta thấy thất vọng về chính mình. Thấy mình quả thật yếu đuối, vô dụng. Biết bao lần quyết tâm, biết bao lần xưng tội rồi mà vẫn chứng nào tật nấy. Vẫn cứ sa ngã vẫn cứ phạm tội, mà lại phạm những tội mà mình đã quyết tâm chừa! Quá thất vọng về mình thành ra không còn muốn quyết tâm nữa, mà sống một cách buông trôi muốn tới đâu thì tới. Đó là cảm giác bất lực trước cuộc sống. Họ tự kết thúc ý chí vươn lên của mình.

-     Sức người có hạn. Có những người vốn rất năng nổ và nhiệt huyết. Muốn cống hiến hết mình cho Chúa và Giáo hội, muốn dấn thân phục vụ anh em, nhưng không được tạo điều kiện để phục vụ. Lòng nhiệt thành và năng lực của họ không được đón nhận. Sau nhiều cố gắng nhưng vẫn bị từ chối, họ đâm ra chán nản, rồi bất cần…. Họ có cảm giác bất lực trước tương lai. Cuộc sống của họ xem ra bị bế tắc. Họ quyết định đóng băng nhiệt huyết và năng lực của mình. Đó là tình trạng ngủ đông dài hạn hoặc vĩnh viễn.

-     Có những người bị sốc trước những cách cư xử của những nhân vật quan trọng rồi quay sang chán ghét những gì liên quan đến các nhân vật này. Ví dụ một tu sĩ vì bất bình với bề trên mà quyết định giết chết đời tu của mình. Hay một Kitô hữu bị sốc nặng trước những lời nói hay hành động nào đó của một linh mục hay giám mục mà họ quen biết hoặc có dịp tiếp xúc, rồi quyết định rời bỏ Giáo hội.

-     Cũng có khi vì thần tượng của họ bị xụp đổ mà đời sống tinh thần của họ cũng chết theo. Có những người vì quá thần tượng một vị nào đó về sự thánh thiện, uyên bác, mẫu mực,… của họ, đến khi vị này sa ngã, hoặc cho thấy sự tầm thường của mình thì cảm thấy hụt hẫng, thất vọng nặng nề. Và trong nhiều trường hợp, nếu không đủ bản lĩnh có thể dẫn đến tự tử thiêng liêng.

Cảm thông và giúp đỡ

Con người ngày nay xem ra dòn mỏng yếu đuối khi phải đối diện với những khó khăn cuộc sống. Đó cũng là nguyên do khiến giới trẻ ngày nay dễ tìm đến cái chết. Họ nghĩ đó là cách giải quyết dễ nhất và đẹp nhất các khó khăn của cuộc sống. Do đó họ rất cần sự cảm thông và giúp đỡ để vượt qua thử thách và thoát ra khỏi hoàn cảnh bi đát này.

Theo nghiên cứu của Nicolas Bosc, “Xét từ góc độ khoa học, người muốn tự tử bao giờ cũng có dấu hiệu cho dù họ không nói thẳng ra là “tôi muốn tự tử đây”. Hầu hết những người có ý định tự tử đều đã truyền thông điệp này đến những người xung quanh. Nếu được tư vấn đúng lúc thì họ sẽ vượt qua giai đoạn khó khăn” (x. Vì sao người trẻ dễ tự tử?, Tiềnphong online, 04/11/2008, http://www.tienphong.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=142419&ChannelID=4). Về mặt xã hội đã có rất nhiều trung tâm tư vấn, những đường dây nóng để hỗ trợ trong những trường hợp này. Tuy nhiên bấy nhiêu vẫn chưa đủ, mà cần phải có sự quan tâm của gia đình, của những người thân, của những người làm công tác giáo dục và của những người có trách nhiệm nữa.

Xét về mặt đời sống thiêng liêng, con người cũng rơi vào tình trạng tương tự. Con người cũng yếu đuối, dòn mỏng và có nguy cơ muốn tự tử. Nhiều lúc cũng rất cần sự cảm thông và nâng đỡ để có thể vượt qua những khó khăn và thoát ra khỏi con đường tự sát. Đôi khi vô tình chúng ta lại đẩy họ vào con đường tự tử mà chúng ta không biết. Từ chối giúp đỡ người trong con nguy cấp cũng có lỗi. Như vậy một cách nào đó chúng ta cũng có phần trách nhiệm.

Sự đồng hành thiêng liêng là một trợ lực rất cần thiết và hữu ích. Tuy nhiên vì nhiều lí do, có thể vì chưa quen cũng có thể vì khó tìm được “địa chỉ” thích hợp, nhiều người vẫn chưa đến với sự trợ giúp này. Cuối cùng sự quan tâm và cảm thông của những người thân và những người có trách nhiệm vẫn là phương thế hữu hiệu nhất để ngăn chặn tình trạng tử tử thiêng liêng đáng buồn này.

Dom. Ninh Nguyễn Thông Phán