Thánh Giuse, người công chính

(Mt 1,18-25)

Sau đây là gốc tích Đức Giê-su Ki-tô: bà Maria, mẹ Người, đã thành hôn với ông Giuse. Nhưng trước khi hai ông bà về chung sống, bà đã có thai do quyền năng Chúa Thánh Thần. Ông Giuse, chồng bà, là người công chính và không muốn tố giác bà, nên mới định tâm bỏ bà cách kín đáo. Ông đang toan tính như vậy, thì kìa sứ thần Chúa hiện đến báo mộng cho ông rằng: “Này ông Giuse, con cháu Đavít, đừng ngại đón bà Maria vợ ông về, vì người con bà cưu mang là do quyền năng Chúa Thánh Thần. Bà sẽ sinh con trai, còn ông hãy đặt tên cho con trẻ là Giêsu, vì chính Người sẽ cứu dân Người khỏi tội lỗi của họ.” Tất cả sự việc này đã xảy ra, là để ứng nghiệm lời xưa kia Chúa phán qua miệng ngôn sứ: Này đây, Trinh Nữ sẽ thụ thai và sinh hạ một con trai, người ta sẽ gọi tên con trẻ là Em-ma-nu-en, nghĩa là “Thiên-Chúa-ở-cùng-chúng-ta”. Khi tỉnh giấc, ông Giuse làm như sứ thần Chúa dạy và đón vợ về nhà. Ông không ăn ở với bà, cho đến khi bà sinh một con trai, và ông đặt tên cho con trẻ là Giêsu.

Đọc qua đoạn Tin Mừng theo thánh Matthêu. Chúng ta thấy được điều gì nơi thánh Giuse, khi biết Maria có thai không phải do mình? Qua bài Tin Mừng, ta có thể nhận ra những đức tính nào nơi thánh Giuse?

Thánh Giu-se là người công chính?

Bà Maria đã thành hôn với ông Giuse. Trong xã hội Dothái thời bấy giờ, lễ đính hôn đã trao cho đôi bên tất cả mọi quyền lợi vợ chồng; mặc dù vậy, bên nữ vẫn tiếp tục ở nhà cha mẹ và dưới sự bảo hộ của cha mẹ, không hưởng quyền lợi cụ thể nào cũng như không có tự do chi. Vậy Đức Maria đã là vợ ông Giuse, nhưng chỉ thuộc quyền ông khi được ông đón về nhà.^[1]

Hai người đã thành hôn với nhau theo luật Do Thái. Mọi chuyện cho đến lúc thành hôn chẳng hề có vấn đề và hai người sẽ chung sống với nhau bằng một cuộc hôn nhân để có thể sống bên nhau trọn đời. Hẳn là hai người đã quen biết với nhau và rất thương nhau nên mới thành hôn với nhau. Mọi sự đang diễn biến tốt đẹp thì Giuse bỗng thấy Maria có thai mà không phải do mình. Ngày nay, nếu chúng ta cũng ở trong tình trạng như thế, liệu chúng ta có thể ngồi yên được không? Hay là cơn ghen tức của ta nổi lên và rồi theo quan niệm bình thường, chúng ta lại hành xử theo kiểu: “không ăn được thì đạp đổ”, loan báo cho mọi người biết rằng đây là một người ăn cơm trước kẻng, không đàng hoàng… hoặc là những hình thức kết án khác tương tự như thế. Trước tình cảnh này, là con người, chắc chắn Giuse cũng đã từng nghĩ rằng mình đã bị người yêu phản bội. Càng thương yêu Maria, ông càng cảm thấy bị xúc phạm, ghen tức và đau khổ. Những người khác mà gặp hoàn cảnh này có thể sẽ tìm mọi cách để “trả thù” và “rửa nhục”. Thời đó, cách trả thù hợp pháp nhất là đi tố cáo và người bị tố cáo sẽ phải bị nén đá chết, cũng như trong sách Đệ Nhị Luật trước đó đã nói: “Khi một cô gái còn trinh đã đính hôn với một người đàn ông, mà một người đàn ông khác gặp cô trong thành và nằm với cô, thì anh (em) sẽ lôi cả hai ra cửa thành ấy để và ném đá, và chúng sẽ phải chết” (Đnl 22,23-24).

Thế nhưng cách của Giuse thì lại khác, xử lý theo một hướng khác hoàn toàn, không trả thù, không tố cáo Maria. Đây chính là một trong những điều mà Thánh Giuse được coi là người công chính: “định tâm bỏ bà cách kín đáo”. Vì Giuse không muốn để người yêu của mình phải đau khổ và chết trong nhục nhã. Cho dù không được sống gần người mình yêu, cho dù nàng có phản bội mình và thuộc về người khác, Giuse vẫn luôn mong cho người mình yêu được hạnh phúc. Đó mới là tình yêu đích thực, quên mình vì người khác chứ không phải yêu vì mình. Có hai thứ tình yêu chúng ta cần chú ý: Đó là tình yêu vị kỷ – vì mình và tình yêu vị tha – vì người khác.

- Tình yêu vị kỷ: nghĩa là yêu người khác vì hạnh phúc của mình. Luôn luôn coi hạnh phúc của mình quan trọng hơn hạnh phúc của người mình yêu. Đây là một tình yêu ích kỷ, chỉ nghĩ đến mình mà không nghĩ đến người khác, coi người khác là một phương tiện mang lại hạnh phúc cho mình. Giuse đã không hành động theo kiểu tình yêu vị kỷ nhưng thay vào đó yêu Maria bằng một tình yêu chân thật, sống vì người khác, lo cho hạnh phúc và sự sống của người khác là Maria.

- Tình yêu vị tha: yêu người khác vì hạnh phúc của họ, coi hạnh phúc của người yêu quan trọng hơn hạnh phúc của mình, luôn sẵn sàng chọn lấy phần thua thiệt, can đảm và dám hy sinh hạnh phúc của mình cho người khác. Đó chính là tình yêu đích thực mà Giuse đã làm gương cho mọi người. Không phải chỉ riêng trong tình yêu đôi lứa nhưng ngay trong cuộc sống hằng ngày, tôi cũng phải yêu thương người khác bằng thứ tình yêu này là luôn sống vì người khác, coi hạnh phúc của người khác là điều quan trọng, khi đó tôi mới sống đúng là Kitô hữu đích thực.

Sứ thần Chúa hiện đến báo mộng cho Giuse biết sự thật về Maria, và bảo ông: “đừng ngại đón bà Maria vợ ông về”. Không tố cáo đã là may lắm rồi, giờ lại còn phải đón về nhà nữa, quả là một việc làm hết sức khó khăn? Chỉ có đức tin mạnh mẽ vào thánh ý Thiên Chúa thì mới có thể làm theo lời sứ thần bảo trong giấc mộng? Vì bình thường chẳng mấy ai lại tin vào giấc mộng bao giờ. Ngay chính cái lúc khó khăn ấy, Giuse đã hành động một cách dứt khoát và đã đón Đức Maria về nhà mình, đây quả là một việc làm can đảm và tín thác vì thánh Giuse tin vào lời sứ thần như là chính Chúa nói với ông. Và coi đó như là sứ vụ Chúa trao. Tác giả Tin Mừng còn cho biết: sau đó, “ông không ăn ở với bà, cho đến khi bà sinh một con trai và ông đặt tên cho con trẻ là Giêsu”; điều này càng chứng tỏ khả năng tự chủ, bản lĩnh và sức mạnh niềm tin của thánh Giuse.

Như vậy, có thể nói được rằng thánh Giuse là người công chính vì đã không tố cáo Đức Maria không những thế còn can đảm đón Đức Maria về nhà mình để bảo vệ sự sống cho Mẹ và cho chương trình Cứu Độ của Thiên Chúa là Ngôi Hai giáng sinh làm người. Hình ảnh thánh Cả Giuse cho ta thấy nơi ngài có: tình yêu chân thực, lòng khoan dung, nhân hậu, kín đáo, tự chủ, có bản lĩnh, có lập trường vững chắc, nhẫn nhục và luôn tin tưởng vào thánh ý Thiên Chúa. Những đức tính ấy một lần nữa xác minh hơn ông đúng là một người công chính, xứng đáng là cha nuôi Đức Giêsu, là bạn trăm năm của Đức Maria, và là mẫu gương tuyệt vời cho mọi người.

Nhờ lời bầu cử của thánh Cả Giuse và Mẹ Maria xin Chúa Hài Đồng ban thêm sức mạnh và niềm tin để con luôn kiên vững, tiến bước trên con đường lữ thứ trần gian. Và xin “Thiên-Chúa-ở-cùng-chúng-ta.” Amen.

Hoa Sữa

---

[1] x. Mt 1,18. Phần chú giải của nhóm CGKPV. Kinh Thánh Cựu Ước và Tân Ước trọn bộ. Nxb. Tôn Giáo –Hà Nội – 2006.