Nhìn
vào thực tế, chúng ta thấy bất cứ ở đâu, nơi thiên nhiên hay nơi con người,
cũng phải có kỷ luật hay qui luật. Trong thiên nhiên mọi vật phải hành
động theo một qui luật đã được ấn định như trái đất, mặt trăng phải
quay theo một quĩ đạo nhất định để có thể phân định ngày đêm, năm tháng. Cây
cối phải theo một quá trình: gieo hạt, nảy mầm, lớn lên, sinh hoa, kết quả.
Trong xã hội hay cộng đoàn cũng vậy, cũng cần phải có những kỷ luật hay quy
luật để bảo đảm lợi ích cho cộng đoàn và từng cá nhân. Điều này là bởi vì kỷ
luật là những phép tắc đặt ra để ngăn ngừa sự phóng túng, có thể làm hại cho
bản thân hay cho người khác. Người ta có
thể ví một đời sống có kỷ luật như một tòa nhà có họa đồ kích thước: Muốn
tròn phải có khuôn, muốn vuông phải có thước. Cách chung, có hai loại
kỷ luật: kỷ luật bắt buộc và kỷ luật tự nguyện. Kỷ luật trong đời tu là loại kỷ
luật tự nguyện. Trong nhà tu kỷ luật hay nội quy nhằm hoàn thiện con người mình
và bảo vệ lợi ích chung cho cộng đoàn.
Linh động
Linh
động có thể được xem như là hình thức miễn chuẩn hay đặc ân. Nghĩa là ta có thể
uyển chuyển về thời gian, không gian, đối tượng khi giữ kỷ luật trong những
trường hợp đặc biệt hay ngoại lệ. Linh động trong thi hành kỷ luật được thực
hiện bởi người ra kỷ luật và người giữ kỷ luật. Nghĩa là, trong một cộng đoàn
tu trì sự linh động đó có thể được linh động bởi ngay cả bề trên hay bề dưới.
Đối với bề trên cộng đoàn mục đích của việc linh động thường là nhằm mang lại
lợi ích cho cộng đoàn. Chẳng hạn, thay vì họp cộng đoàn vào thứ bảy hàng tuần,
nhưng nếu vào ngày lễ hay đặc biệt gì đó, thì buổi họp cộng đoàn được dời qua
ngày khác. Mục đích của việc này là nhằm cho các thành viên trong cộng đoàn có
thời gian tham quan giải trí cho “phấn khởi đời tu”. Hoặc là bề trên cộng đoàn
có thể linh động cho một bề dưới được phép làm một việc hay đi ra ngoài mà theo
luật thì không được phép. Mục đích của việc này cũng là nhằm mang lại lợi ích gì
đó cho chính thành viên được linh động. Một sự linh động với những lợi ích như
vậy là điều cần thiết và ai cũng mong muốn. Tuy nhiên, sự linh động này không
phải lúc nào cũng mang lại những mục đích tốt đẹp và lợi ích như vậy. Nguyên
nhân là có thể do cả bề trên và bề dưới. Nguyên nhân do bề dưới, như Pascal đã
nói: “Con tim có lý lẽ mà lý trí không
thể hiểu được”. Cũng vậy, bề trên có những lý lẽ mà bề dưới không thể hiểu
được. Chính vì nhẽ thường tình nhưng khó hiểu hay cũng có thể là chưa hiểu, nên
những người được linh động thì vui, ngược lại những người không được linh động
thì cảm thấy “ta buồn mà không biết sao ta lại buồn”! Còn nguyên nhân thứ hai
là khởi đi từ bề trên của cộng đoàn. Điều này cũng dễ hiểu, cho dù là bề trên
hay “thượng bề trên” đi nữa thì cũng vẫn là con người nên vẫn có những tình
cảm, tâm lý thích người này, mến người kia hơn một chút trong một cộng đoàn.
Cho nên cho dù khi làm việc, vẫn cố gắng phấn đấu dùng lý trí hơn là tình cảm
nhưng cũng không phải lúc nào cũng làm được. Do đó, đôi khi có một chút “tình
cảm” trong việc linh động nên điều này ít nhiều cũng tạo nên sự đố kỵ, so sánh
và thắc mắc trong cộng đoàn.
Hình
thức linh động thứ hai là do chính các thành viên trong cộng đoàn. Linh động
này thường xảy ra khi bề trên cộng đoàn đi vắng. Tuy nhiên, không có nghĩa là
các thành viên trong cộng đoàn làm điều xấu hoặc không giữ kỷ luật khi bề trên
cộng đoàn đi vắng nhưng chỉ là sự “du di” chút xíu mà thôi! Một cách nào đó,
chỉ về khía cạnh tâm lý, khi bề trên đi vắng thì các bề dưới hình như cũng thấy
phấn khởi và vui vẻ một chút. Cho nên người ta có nói: “Bề trên đừng nên vắng nhà hoài; nhưng cũng đừng nên ở nhà mãi”. Có
một câu chuyện kể thế này: một bác sĩ đến khám bệnh cho một cộng đoàn nữ tu nọ,
thấy các dì có vẻ mệt mỏi căng thẳng. Ông đề nghị các dì nên đi nghỉ một tuần ở
đâu đó ngoài cộng đoàn. Tuần lễ sau, ông trở lại thăm cộng đoàn, thấy các dì
hồn nhiên vui vẻ, ông hỏi: “thế nào chắc các dì đi nghỉ vui vẻ chứ?” Tất cả trả
lời: “chẳng có ai đi nghỉ cả. Chỉ có Mẹ Bề trên cộng đoàn đi nghỉ và vẫn chưa
về!”
Tất
cả cho thấy linh động là điều cần thiết và ích lợi không chỉ cho bề dưới nhưng
cả bề trên trong đời sống cộng đoàn tu trì. Nhưng việc linh động cần phải được,
ở một mức độ nào đó có thể, minh bạch và đừng để tâm lý hay tình cảm xen vào
đó. Cũng vậy, bề dưới phải tuyệt đối thi hành linh động một cách đúng nghĩa.
Nếu không việc linh động sẽ mang lại sự linh tinh trong cộng đoàn hay nếu linh
động nhiều quá cũng sẽ làm cho cộng đoàn ra linh tinh.
Linh Tinh
Việc
linh động là điều ắt có và thường có trong các cộng đoàn nói chung và cộng đoàn
tu trì nói riêng. Nhưng không ít những trường hợp linh động được thể hiện hay
sử dụng không đúng cách và gây nên sự linh tinh. Điều này không ai muốn nhưng
trên thực tế vẫn thấy xảy ra. Linh tinh xuất hiện trong chính cộng đoàn hay cho
các thành viên trong công đoàn tu trì. Machiavel nói: “Ở đâu mà mỗi người được gọi là tự do hành động theo ý mình và buông thả
theo phóng túng thì hỗn độn mất trật tự nhanh chóng hiện ra lan tràn”. Còn
nguyên nhân của linh tinh là do cả bề trên và bề dưới trong cộng đoàn. Một bề
trên cộng đoàn đi vắng nhiều quá ắt tinh thần kỷ luật của bề dưới sẽ linh tinh.
Một bề trên cộng đoàn nếu chỉ linh động với tiêu chí là tâm lý và tình cảm hẳn
trong cộng đoàn sẽ có nhiều linh tinh giữa các thành viên với nhau. Ngoài ra,
nếu bề dưới lợi dụng linh động của bề trên để lách luật thì cũng là người linh
tinh. Chẳng hạn, một người được phép đi ra ngoài để tới một nơi nào đó nhưng
lại đi tới chỗ khác hay đi nhiều nơi nữa thì đó là đã lợi dụng linh động để làm
linh tinh. Chính vì thế, trong tiếng La tinh có câu: “nuquan duo, semper tres, raro quattor”. Khi có phép đi ra ngoài,
không được đi 2 người vì có lẽ sợ 2 người thì dễ thỏa thuận làm việc linh tinh
hơn? Cho nên phải luôn luôn đi 3 người và cũng có thể đi 4 người vì 3 hay 4
người thì khó làm chuyện linh tinh hơn là 2 người.
Tắt
một lời, có một câu nói như sau: “Nếu
không có cái thước thẳng, sao biết mình đã có chỗ cong. Nếu không biết mình đã
có chỗ nào sai thì sao biết sửa mình cho ngăy ngắn được”. Kỷ luật là khuôn
mẫu và thước đo để rèn luyện con người. Trong cộng đoàn tu trì, kỷ luật là
phương tiện để giữ vững ơn gọi. Cho nên người ta không giữ luật vì luật nhưng
giữ luật để giữ ơn gọi. Chính vì thế, kỷ luật không là những điều lệ, bản văn
võ đoán, nhưng nó là một cách thức đã được nghiên cứu tìm hiểu để giữ vững ơn
gọi. Nói cách khác, kỷ luật là phương thế để hướng dẫn tâm hồn và hành động của
từng thành viên, để từ đó, qua mỗi ngày, mỗi thời điểm huấn luyện, mỗi thành viên
sẽ trưởng thành, hoàn hảo hơn phù hợp với ơn gọi và cương vị của mình. Cũng
chính kỷ luật là phương tiện để giữ vững ơn gọi cho nên cả bề trên và bề dưới
đừng quá nô lệ cho nó. Nghĩa là, trong đời tu và đặc biệt trong đời sống kỷ
luật cũng có những lúc cần phải được “xả hơi”, “di du” một chút để cảm nghiệm
được niềm vui của mầu nhiệm ơn gọi. Đó chính là sự linh động. Với tinh thần
sống và thực hành như vậy, chúng ta đã sống theo tinh thần của Phaolô: “Vì anh em không còn lệ thuộc vào luật, nhưng
lệ thuộc vào ân sủng” (Rm 6,14). Tuy nhiên, từ biết đến thực hành là một
khoảng cách khá xa. Con người vẫn còn những tính xác thịt với những yếu đuối và
hạn chế của ý chí. Do đó, có những lúc bề trên và bề dưới vô tình hay cố tình
quá tận dụng sự linh động mà biến nó thành linh tinh. Linh tinh cho cộng đoàn,
linh tinh trong đời sống kỷ luật, linh tinh giữa bề trên và bề dưới, linh tinh
giữa các bề dưới với nhau. Và nếu như sự linh tinh này kéo dài và thường xuyên
thì nó sẽ chuyển sang rối tinh. Điều này rất nguy hại cho ơn gọi của từng thành
viên trong cộng đoàn. Cuối cùng, cho dù sao đi nữa, chúng ta hãy nhớ lời khuyên
nhủ của Thánh Phaolô gởi cho các tín hữu Côrintô: “Anh đừng sống theo tính đam mê xác thịt” (1Cr 16,3). Đừng thái quá,
đừng bất cập trong đời sống tuân giữ kỷ luật. Phải có một nếp sống quân bình,
quân bình cả trong khi điều hành và tuân giữ luật với đúng vai trò và cương vị
của mình như câu châm ngôn “Virtus in
medio stat”.
Lạy Chúa, ơn gọi là của Chúa, chính
Chúa đã sáng kiến và gọi con vào sống trong một cộng đoàn tu trì. Và con đã đáp
trả lại ơn lời mời gọi của Ngài, xin cho
con đủ nghị lực để cộng tác sống động vào tiếng gọi của Ngài qua việc tuân giữ
những kỷ luật, nội quy trong cộng đoàn con đã chọn. Xin cho con nhận ra thánh ý
của Ngài qua những kỷ luật này, luôn luôn sẵn sàng đón nhận những nẻo đường
hướng dẫn của Ngài, ngay cả những nẻo đường lạ lùng kỳ cục.
Lạy Chúa, xin
ban cho con cảm nghiệm được niềm vui khi tuân giữ những kỷ luật. Xin ban cho
con những cơ hội để đón nhận sự linh động để con cảm thấy nhẹ nhàng và phấn
khởi hơn trong đời tu. Xin ban cho con thể hiện đúng tinh thần linh động để con
mang lại niềm vui, bình an, tình huynh đệ cho cộng đoàn con.
Nhưng! Lạy Chúa, xin ban cho con can
đảm và quyết đừng lợi dụng những việc linh động để làm những điều linh tinh.
Xin cho con sự sáng suốt khi tạo sự linh động mà đừng tạo nên sự linh tinh cho
cộng đoàn và thành viên trong cộng đoàn. Xin ban cho con lòng quả cảm để nói
không với linh động mà con biết nó có thể sẽ gây linh tinh cho anh em và cộng
đoàn.
30.4.2010, Thanh Hoài
Bài đăng
0 nhận xét:
Đăng nhận xét