Chia sẻ kinh nghiệm

Một cuộc hội ngộ lịch sử đã diễn ra hôm 7/1/2009 tại Nhà Trắng. Đó là cuộc gặp mặt của 5 vị tổng thống Hoa kỳ: tổng thống đương nhiệm George Bush, 3 vị tiền nhiệm George H W Bush, Bill Clinton và Jimmy Carter, cùng với vị tổng thống mới đắc cử Barack Obama. Đây là bữa tiệc thân mật được tổng thống sắp mãn nhiệm George Bush tổ chức nhằm tạo điều kiện cho người kế nhiệm Barack Obama có cơ hội gặp gỡ và chia sẻ kinh nghiệm với các bậc tiền bối đã lãnh đạo nước Mỹ.

Một nghĩa cử hết sức cao đẹp và quí giá. Ngỏ lời với người kế nhiệm mình, tổng thống Bush nói rằng: “Trong phạm vi có thể, chúng tôi muốn được chia sẻ kinh nghiệm với ông”. Đáp lại tấm thịnh tình của người tiền nhiệm mình, với những lời lẽ rất khiêm tốn, tổng thống tương lai Obama đã bày tỏ lòng trân trọng và biết ơn đối với các vị tiền nhiệm của mình: “Tất cả các quý ông ở đây đều hiểu những sức ép và khả năng của chức vụ này. Với tôi cơ hội để được nghe những lời khuyên, sự chỉ bảo tốt đẹp và tình bạn với những quý ông này là một điều hết sức đặc biệt”. Cũng nên nói thêm rằng , ý tưởng tổ chức cuộc họp mặt là do ông Obama gợi ý và ngay lập tức được ông Bush hưởng ứng.

Tính kế thừa, học hỏi kinh nghiệm nơi những người tiền nhiệm và hợp tác làm là một việc hết sức tự nhiên và được coi trọng ở hầu hết các nền văn hoá. Nó giúp hạn chế những dò dẫm, vấp váp không đáng có nơi những người mới vào nghề, chưa có đủ kinh nghiệm thực tế. Tuy nhiên, một vài ý thức hệ hoặc quan niệm cực đoan không muốn tiếp nhận qui luật này. Họ muốn phủ nhận và giũ sạch tất cả những gì liên quan đến quá khứ, kể cả phá bỏ không thương tiếc những thành quả tích cực chỉ vì một lí do duy nhất là nó thuộc về quá khứ. Chúng ta đã được chứng kiến những kinh nghiệm đau thương trên đất nước chúng ta. Người ta đã đập phá, hủy hoại một cách vô tội vạ biết bao công trình quí giá chỉ vì nó được gắn cho cái mác “tàn dư của chế độ cũ”.

Việc “phủ nhận quá khứ” không chỉ xảy ra trên bình diện chính trị và quốc gia. Nó xảy ra nơi này nơi kia ngay cả trong đời sống Giáo hội cũng như trong các dòng tu. Không hiếm những cha sở, hoặc các vị bề trên “ra sức” (vì làm được điều này cũng mất nhiều công sức lắm!) phá bỏ những gì mà các vị tiền nhiệm mình đã dày công xây dựng. Đã có những chương trình không được tiếp tục, có những công trình không được sử dụng, chỉ vì chúng được khởi xướng, được xây dựng bởi những vị tiền nhiệm không mấy “hợp nhãn” với những người nắm quyền đương nhiệm. Chính những điều này vừa làm tiêu hao, lãng phí nguồn lực, vừa gây nên sự bất ổn, và do đó hạn chế sự phát triển của một thực thể.

Thêm vào việc “phủ nhận quá khứ” là tính cách khó hợp tác nơi nhiều người Việt. Có người nói rằng: “Một người Việt thì hơn (giỏi hơn, hiệu quả hơn) một anh Nhật, nhưng ba người Việt thì không bằng ba anh Nhật, thậm chí không bằng một anh Nhật!” Nếu nhận định này là đúng thì rõ ràng đây là một thực tế đáng buồn. Người ta nói rằng người Việt vốn giỏi dang, thông minh, cần cù hiếm có dân tộc nào sánh bằng. Tuy nhiên người Việt lại hay ích kỉ, nhỏ nhen, ganh tị, tự ái… nên không muốn phục ai, và không muốn người khác hơn mình. Không muốn người khác hơn mình, nhưng lại không tự khẳng định được mình, nên họ dùng đủ cách kể cả những thủ đoạn hèn hạ để hạ bệ người khác. Nếu mỗi người đều giữ những tính cách như vậy thì không thể có sự hợp tác hiệu quả kiểu “Ba cây chụm lại nên hòn núi cao” được, mà chỉ có thể là một Babel thời hiện đại mà thôi.

Một trong những công việc chuẩn bị của ông Obama trước khi bước vào Nhà Trắng là gặp gỡ để học hỏi kinh nghiệm nơi những vị tiền nhiệm của mình. Đây chắc chắn không phải chỉ là một việc thứ yếu và mang tính ngoai giao. Nó nói lên tinh thần cầu tiến, khiêm tốn, cởi mở và trân trọng đón nhận sự cộng tác của người khác, nơi vị tổng thống tương lai nước Mỹ. Nếu nước Mỹ có được một vị lãnh đạo vừa có khả năng vừa có tinh thần cởi mở biết lắng nghe như thế thì rõ ràng God bless the United of America. Chúng ta cũng mong muốn đất nước và Giáo hội Việt nam có nhiều vị lãnh đạo như vậy.

Dom. Ninh Nguyễn Thông Phán